Nikki Roosma, afstudeerder aan Illustration Design in Zwolle, denkt graag groot. Een afstudeerproject is voor haar niet één werk, maar een bonte collage van ontwerpen, technieken, kleuren en details. Ze kan eigenlijk alles – filmen, tekenen, breien – en wat ze niet kan, wil ze leren. Weven staat op het verlanglijstje, zeefdrukken misschien ook wel.
Haar illustraties zijn vaak uitgezoomde verhalen, grote platen met ontelbaar veel details. Van zwembaden, of van een flat in coronatijd. Nikki verzamelt alles wat ze ziet, stopt het in een potje in haar hoofd, laat het even staan en dan vloeien daar prachtige werken uit. Ze noemt dat ‘wemelplaten’, grote werken waar je naar kunt blijven kijken. “Als kind had ik een schoenendoos en daar verzamelde ik dan postzegels en pasfoto’s en platgeslagen chocolademunten in. Dat voelde dan heel belangrijk. Met mijn werk voelt dat nog steeds een beetje zo. Dingen die ik in mijn omgeving vind, kan ik bewaren in mijn werken.”
Nooit getwijfeld
Nikki tekende altijd al. In Groningen zat ze op de vrije basisschool en in Meppel op de vrije middelbare school. “Daar was heel veel ruimte om creatieve dingen te doen. Als je daar een verslag maakte dat heel mooi was, kreeg je ook een goed cijfer. Daarom heb ik mijn tekeningen ook altijd als een ‘kunnen’ gezien, nooit alleen maar als een hobby.” De vraag of ze iets met kunst zou gaan doen, was nooit moeilijk om te beantwoorden. “Daar heb ik nooit aan getwijfeld.”
Maar wat dan?
Illustreren voelde als een veilige keuze, want dat deed ze haar hele leven al. “Ik dacht: moet ik niet een meer gedurfde keuze maken? Moet ik niet naar de Design Academy in Eindhoven, bijvoorbeeld? Illustratie klopte bijna té goed, het voelde niet als een uitdaging, maar iets wat heel passend was.” De huiselijke en veilige omgeving van Illustration Design in Zwolle trokken haar over de streep. “Het was zo’n prettige en fijne plek. Echt een veilige haven. Ik vond het superleuk dat ik kon zeggen dat ik de hele dag met school bezig was geweest, terwijl ik alleen maar had zitten tekenen.”
Nikki Roosma in haar atelier. Fotografie: Maryse Aalbers
Individueel onderzoek
Nikki vond het er heerlijk: met gelijkgestemden werken en zichzelf ontwikkelen. Door middel van de reisprojecten bijvoorbeeld, waar zij en haar klasgenoten een maand lang op reis mochten om in één opdracht te duiken. Of met het individuele onderzoek, waar studenten Illustration Design in het eerste jaar mee beginnen. “Daarbij krijg je de ruimte om dingen die je zelf interessant vindt te onderzoeken. Het is vakoverstijgend. Dat is fijn, omdat het illustratievakgebied best toegepast is. Je werkt als ZZP’er, wat veel afstudeerders waarschijnlijk worden, vaak in opdracht. Maar die opdrachten zijn er niet altijd. Met het individuele onderzoek leerden we daarom om zelf projecten op te zetten.” Iedereen vult dat onderzoek op zijn eigen manier in. “Het hoeft niet een heel duidelijk thema te hebben. Ik heb me een semester lang beziggehouden met het maken van een dierentuin, maar vaak is het thema ook globaler. Het leerde ons om dingen die ons opvielen om te zetten naar beeld.”
Wemelplaten
Bij Nikki zijn het vooral plekken die opvallen. Dierentuinen dus, maar ook het circus, of zwembaden. “Ik maak in mijn tekeningen graag plekken waar je naartoe kunt gaan. In zwembaden vielen me allerlei details op. Daar maakte ik wemelplaten van. Toen de zwembaden sloten vanwege corona, maakte dat de platen bijna nog waardevoller. Alsof de tijd lag opgeslagen in mijn tekeningen.” Het zwembad was het begin van haar final dat uiteindelijk een grote collectie wemelplaten – en nog een hoop “merchandise” – zou worden. Maar eerst die platen, want ze maakte ook een flat in coronatijd, vol met mensen die binnen zitten en waarin de tijd stilstaat. “Iedereen is op zoek naar dingen om zich te vermaken, de een bouwt een toren van wc-papierrollen, de ander hangt de was op of tuiniert. We zijn allemaal alleen, maar omdat iedereen dat is, zijn we toch een beetje samen.” Daaruit volgde nog een sjaal, zelfontworpen gebreide truien, en boekjes waarin ze bijvoorbeeld stilstond bij het overlijden van haar kat. “Die kleinere onderdelen van mijn final zoomen in op mijn eigen ervaringen. Ze zijn minder universeel dan mijn platen, maar ik hoop dat mensen zich toch hierin kunnen herkennen. Alle onderdelen zijn verschillend, maar ze gaan allemaal over mijn eigen omgeving en de dingen die ik daar uithaal. In muziektermen kun je mijn final zien als een album, geen single of ep, en dan ook nog met een heleboel ‘merchandise’ erbij.”
Koeien in een megastal
Een van de opvallendste wemelplaten is een illustratie van koeien in een megastal. “Ik kreeg tijdens mijn opleiding vaak de vraag in hoeverre mijn werk maatschappelijk was. Ik ben zelf wel geëngageerd, maar dat krijgt moeilijk plek in mijn werk. Die stallen zaten al een tijdje in mijn hoofd, maar ik durfde niet zo goed. Ik was bang dat het er te leuk uit zou zijn, dat ik de bio-industrie zou verheerlijken. Maar ik ben het toch gaan proberen en toen bleek dat het mooie juist een functie had. Het zijn leuke koeien, en de kijker krijgt de ruimte om zelf conclusies te verbinden aan zo’n stal. Het meest vervelende aan die wemelplaat was de drempel waar ik zelf overheen moest. En nu denk ik: ik kan ook best eens kijken naar hoe het nou zit met de zijderups of met testmuizen.”
Illustratie is superbreed
Nikki laat zien dat illustreren niet alleen maar tekenen is. Het kan ook truien breien zijn, of video’s maken. “Je kunt alle kanten op. Niet iedereen is illustrator op het platte vlak. Het gaat vooral over hoe je een beeld maakt bij een verhaal. Dat kan met een performance, met een installatie, of zoals een van mijn klasgenoten, met een hele grote knoflook.” En dan kun je als ZZP’er aan de slag, of werken bij een grote animatiestudio. “Ik heb klasgenoten die dat willen, maar je kunt ook docent worden, of nog verder studeren. Illustratie is superbreed.” En zo verzamelt Nikki nog wel even door, ook nu ze is afgestudeerd. Ze gaat sowieso verder met illustreren. “Misschien kan ik wel een serie uit die bio-industrieplaat maken, of kan ik het land door om overal en nergens zwembaden voor mensen te tekenen. Lijkt me heerlijk.”
